Kolejne nieprawidłowości w pracy Urzędu Gminy Rędziny i jej pracowników, Regionalna Izba Obrachunkowa w Katowicach wykryła w zakresie dochodów podatkowych.

Treść wystąpienia pokontrolnego znajduje się poniżej.

PAWEŁ GĄSIORSKI

W latach 2016 - 2020 do dnia kontroli, nieprawidłowo prowadzono ewidencję podatników w systemie elektronicznym poprzez nieujęcie w tej ewidencji podatników zwolnionych od podatku od nieruchomości na podstawie uchwał Rady Gminy Rędziny. Zgodnie z art. 7a ust.1. ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2014 r. poz. 849 z późn. zm.) dla potrzeb wymiaru i poboru podatku od nieruchomości oraz podatku rolnego i podatku leśnego organy podatkowe prowadzą ewidencję podatkową nieruchomości w systemie informatycznym. Natomiast art. 7 ust. 2 ww. ustawy stanowi, że ewidencja podatkowa nieruchomości zawiera dane o podatnikach i przedmiotach opodatkowania, w szczególności wynikające z informacji i deklaracji składanych przez podatników na podstawie przepisów ustawy oraz przepisów o podatku rolnym i podatku leśnym, danych zawartych w księgach wieczystych, w ewidencji gruntów i budynków oraz innych ewidencjach i rejestrach, w tym prowadzonych przez organy administracji publicznej.

W Urzędzie Gminy Rędziny w latach od 2016 r. do dnia kontroli funkcjonowała ewidencja podatkowa nieruchomości zawierająca elementy określone przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2004 r w sprawie ewidencji podatkowej nieruchomości (Dz.U. Nr 107, poz. 1138), jednak w przypadku nieruchomości zwolnionych od opodatkowania ewidencja oraz obliczanie skutków zwolnień dla podmiotów zwolnionych na podstawie uchwał Rady Gminy Rędziny były prowadzone ręcznie. Zgodnie z wyjaśnieniami udzielonymi przez p. Anetę Pasiekę – Skarbnika Gminy Rędziny, pracownicy Urzędu Gminy byli przekonani o dopuszczalności stosowania ręcznej formy ewidencjonowania ww. nieruchomości.

Za prowadzenie ewidencji nieruchomości do celów podatkowych byli odpowiedzialni pracownicy Wydziału Podatków i Opłat Urzędu Gminy Rędziny. Nadzór w tym zakresie sprawowali Skarbnicy Gminy Rędziny – p. Maria Borówka od 1 stycznia 2016 r. do 23 lutego 2017 r., p. Aneta Wiśniewska od 1 marca 2017 r. do 21 lutego 2019 r. oraz p. Aneta Pasieka od 11 marca 2019 r.

Wniosek nr 2
Zapewnić prowadzenie ewidencji podatkowej w systemie informatycznym zgodnie z wymogami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2004 r. w sprawie ewidencji podatkowej nieruchomości (Dz.U. Nr 107, poz. 1138), mając na uwadze art. 7a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1170 z późn. zm.).

- W latach 2016 - 2020 do dnia kontroli, nieprawidłowo przeprowadzono czynności mające na celu ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności wykazanych przez podatników podatku od nieruchomościach danych o posiadanych nieruchomościach oraz nie wezwano tych podatników do złożenia korekt deklaracji podatkowych, bądź do wyjaśnienia przyczyn ich niezłożenia.

Zgodnie z art. 272 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.), organy podatkowe pierwszej instancji dokonują czynności sprawdzających, mających na celu ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami. Stosownie do art. 274a § 1 tej ustawy, organ podatkowy może zażądać złożenia wyjaśnień w sprawie przyczyn niezłożenia deklaracji lub wezwać do ich złożenia, jeżeli nie zostały złożone mimo takiego obowiązku. W myśl art. 274a § 2 Ordynacji podatkowej, w razie wątpliwości co do poprawności złożonej deklaracji organ podatkowy może wezwać do udzielenia, w wyznaczonym terminie, niezbędnych wyjaśnień lub uzupełnienia deklaracji, wskazując przyczyny podania w wątpliwość rzetelności danych w niej zawartych. Ponadto, organ podatkowy nie skorzystał z możliwości przeprowadzenia u podatników kontroli podatkowej, o której mowa w art. 281 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Zgodnie z przytoczonym przepisem, organy podatkowe pierwszej instancji mogą również przeprowadzić kontrolę podatkową u podatników. W myśl art. 281 § 2 ww. ustawy, celem kontroli podatkowej jest sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego.

Powyższe dotyczyło:
- podatnika o nr karty kontowej 3608, który w deklaracjach na podatek od nieruchomości na lata 2016 - 2019 wykazał jako zwolnione na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, grunty oraz budowle, a od 2017 r. również budynki. Podatnik ten nie wskazał przepisu, punktu art. 7 ust. 1 ww. ustawy, na mocy którego zastosował zwolnienie z opodatkowania. Podatnik ten nie dołączał do deklaracji załączników ZN-1/B dane o zwolnieniach podatkowych w podatku od nieruchomości. W ww. deklaracjach, podatnik wykazał jako zwolnione od opodatkowania budowle o różnej wartości: w 2016 r - 9.120.179,20 zł, w 2017 r. i 2018 r. - 25.801.896,74 zł, w 2019 r. - 25.974.969,70 zł. Podatnik nie wyjaśnił przyczyn tych zmian. Organ podatkowy nie wzywał podatnika do złożenia niezbędnych wyjaśnień, jak również nie prowadził działań w celu weryfikacji prawidłowości deklarowania przez podatnika ww. danych, mających na celu ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami i nie przeprowadzał postępowań w tym zakresie.
- podatnika o nr karty kontowej 3607, który do złożonych deklaracji na podatek od nieruchomości na lata 2018 - 2019 nie załączał załączników ZN-1/B dane o zwolnieniach podatkowych w podatku od nieruchomości i w złożonych deklaracjach nie wykazał zwolnionych budowli wchodzących w skład infrastruktury kolejowej w rozumieniu przepisów o transporcie kolejowym oraz zajętych pod nie gruntów. Nie załączał także wykazów nieruchomości podlegających opodatkowaniu, które wcześniej załączał w deklaracjach na lata 2016 - 2017.

Natomiast do deklaracji na podatek od nieruchomości na rok 2020 podatnik załączył załącznik ZDN-1 dane o przedmiotach opodatkowania podlagających opodatkowaniu, w którym wyszczególnił te same budowle które wymienił w wykazach nieruchomości dołączanych do deklaracji na lata 2016 - 2017.

W załączniku tym podatnik wykazał jako budowle podlegające opodatkowaniu linię zasilaczy i linie przesyłowo-rozdzielcze stacji, tj. budowle stanowiące elementy infrastruktury kolejowej określone w załączniku nr 1 do ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz.U. z 2016 r. poz. 1727 z późn. zm.). Zgodnie z treścią ww. załącznika, w skład infrastruktury kolejowej wchodzą m.in. urządzenia przetwarzania i rozdziału energii elektrycznej na potrzeby zasilania trakcyjnego: podstacje, kable zasilające pomiędzy podstacjami i przewodami jezdnymi i sieć trakcyjna wraz z konstrukcjami wsporczymi, oraz grunty, oznaczone jako działki ewidencyjne, na których znajdują się te elementy.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2017 r.) zwalnia się od podatku grunty, budynki i budowle wchodzące w skład infrastruktury kolejowej w rozumieniu przepisów o transporcie kolejowym, która:
a) jest udostępniana przewoźnikom kolejowym lub
b) jest wykorzystywana do przewozu osób, lub
c) tworzy linie kolejowe o szerokości torów większej niż 1435 mm.

Infrastruktura kolejowa to elementy określone w ww. załączniku nr 1 do ustawy o transporcie kolejowym.

Do końca 2016 r. zwolnienie od podatku, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, obejmowało budowle wchodzące w skład infrastruktury kolejowej w rozumieniu przepisów o transporcie kolejowym oraz zajęte pod nie grunty. Zwolnienie to przysługiwało, jeżeli: zarządca infrastruktury jest obowiązany do jej udostępniania licencjonowanym przewoźnikom kolejowym lub są przeznaczone wyłącznie do przewozu osób, wykonywanego przez przewoźnika kolejowego, który równocześnie zarządza tą infrastrukturą bez udostępniania jej innym przewoźnikom, lub tworzą linie kolejowe o szerokości torów większej niż 1435 mm.

Wartość deklarowanych przez podatnika do opodatkowania budowli w latach 2016 - 2020 wynosiła: w 2016 r. – 200.430,00 zł, w 2017r. - 203.157,05 zł, w 2018 r. – 203.797,00 zł, w 2019 r. – 1.626.050,00 zł (wzrost wartości w związku z modernizacją budowli) i w 2020 r. - 1.619.758,00 zł.

Organ podatkowy nie wezwał podatnika do złożenia niezbędnych wyjaśnień, jak również nie prowadził działań w celu weryfikacji prawidłowości deklarowania przez podatnika ww. danych, mających na celu ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami i nie przeprowadzał postępowań w tym zakresie.

Zgodnie z wyjaśnieniami pracowników Urzędu Gminy Rędziny w zakresie podatników prowadzących działalność w zakresie przewozów kolejowych organ podatkowy zakładał, że podatnik, który nie zadeklarował zwolnienia z podatku od nieruchomości, składa deklaracje w dobrej wierze, zaś niewzywanie podatników do składania szczegółowych wykazów wynika z niedopatrzenia oraz nadmiaru obowiązków przypadających w terminach składania deklaracji.

Weryfikacja deklaracji podatkowych należała do pracowników Wydziału Podatków i Opłat Urzędu Gminy Rędziny. Nadzór w tym zakresie sprawowali Skarbnicy Gminy Rędziny - p. Maria Borówka od 1 stycznia 2016 r. do 23 lutego 2017 r., p. Aneta Wiśniewska od 1 marca 2017 r. do 21 lutego 2019 r. oraz p. Aneta Pasieka (w okresie od 11 marca 2019 r.).

Wniosek nr 3
Ponownie przeanalizować prawidłowość opodatkowania nieruchomości pozostających w posiadaniu podatników o nr kart kontowych 3608 oraz 3607, mając na uwadze art. 272 pkt 3, art. 274 a § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 z późn. zm. ) w związku z art. 2 ust 1 pkt 3 i art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1170 z późn. zm.), a w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości wszcząć w trybie art. 165 Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 z późn. zm.) postępowanie podatkowe w celu prawidłowego ustalenia podstawy opodatkowania.

Wniosek nr 4
Wzmocnić nadzór nad pracownikami Wydziału Podatków i Opłat Urzędu Gminy Rędziny w zakresie prawidłowego dokonywania weryfikacji prawidłowości składanych deklaracji na podatek od nieruchomości oraz egzekwowania korekt deklaracji podatkowych i wymaganych załączników, stosownie do art. 272 pkt 1 lit. a, pkt 3, art. 274a § 1, § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 z późn. zm.), mając na uwadze wymogi ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1170 z późn. zm.).